"Falling Apart" | Frame-animatie | | © 2018

Dit werk was o.m. te zien zondag 2 september 2018 op het FLOWLANDS-festival in Nijmegen.

Falling apart toont dat wat je eigenlijk nooit ziet: de binnenkant van het medicijn.
Deze frame-animatie is gemaakt n.a.v. vervuiling van het drinkwater door medicijn­resten. Mensen worden beter van medicijnen, maar geldt dat ook voor het milieu? Alleen al in Nederland worden jaarlijks ongeveer 140.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater geloosd.

Nooit meer ongelukkig
Gefascineerd door het dagelijkse ritueel van medicijngebruik, maakte ik in 2015 van gebruikte blisterstrips ‘Never Unhappy Again’. Ik kreeg er veel reacties op, want iedereen had wel een eigen verhaal rondom medicijngebruik.
Een jaar later wilde ik een vervolg maken, met gevulde pilstrips. Ik was nieuwsgierig of apothekers bereid zouden zijn om mij (afgeschreven) pillen te verstrekken. De apotheker die ik benaderde, antwoordde vriendelijk: “Naar aanleiding van uw brief ben ik intern nagegaan wat de mogelijkheden zijn om u van dienst te kunnen zijn. Zoals u zult begrijpen hebben wij met de opslag, verstrekking en vernietiging van geneesmiddelen te maken met stringente wet- en regelgeving. Afgeschreven geneesmiddelen moeten door ons vernietigd worden.
Vanzelfsprekend wil ik u graag helpen met uw kunstwerken, echter ik kan hier alleen aan meewerken als u hier een ontheffing voor heeft gekregen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).”

Ik zocht uit wie de belangrijkste persoon was die hierover een beslissing kon nemen en schreef hem een brief.
Een passage: “Als kunstenaar ben ik geïnteresseerd in kwesties omtrent de (on)maakbaarheid van ons bestaan, het gemak en
ongemak van medicijngebruik als oplossing voor een pijnloos, draaglijk en gelukkig leven.”
 

Ik was zeer verheugd toen na enkele weken het antwoord kwam: “Bij e-mailbericht van 17 april 2016 vraagt u de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: inspectie) om een ontheffing voor gebruik van transparante gevulde medicijnstrips in kunstwerken. Een dergelijke ontheffing kent de Geneesmiddelenwet niet. De inspectie is echter, op basis van uw e-mail, van mening dat het de apotheker vrijstaat om de ingeleverde geneesmiddelen met uitzondering van geneesmiddelen die onder de opiumwet vallen aan u ter hand te stellen ten behoeve van verwerking in kunstwerken. De inspectie adviseert wel dat u en de apotheker concrete afspraken in een overeenkomst vastleggen. Met hierin onder meer opgenomen: de teruggave van overschotten (zoals u zelf al aangaf), eventuele opslag (de inspectie heeft geen idee van de omvang), maar ook over het doel.”
 
De apothekers met wie ik contact had, waren verbaasd. Al hoorde ik dat pas achteraf, toen er na enig aandringen van mijn kant  een ontmoeting tot stand was gekomen. “We vielen van onze stoel van verbazing. Wijzelf moeten elk uitgaand pilletje verantwoorden en noteren. Jij krijgt zomaar toestemming.”
Gevaren
Na enige aarzeling waren de apothekers overwegend positief. In het pittige kennismakings­gesprek uitten ze hun bezwaren en gingen in op de mogelijke gevaren. Maar, men was ook enthousiast en bereid om mee te werken.
Het eerste contact, met een ziekenhuisapotheker, bleek onbruikbaar: er zou toestemming nodig zijn van een Raad van Bestuur en we wisten dat dat niet zou gaan lukken.
Een van de apothekers schreef: “Nadeel van pillen is dat ze qua veiligheid een negatieve conno­tatie hebben. Een zak verloren pillen is geheid krantennieuws. Enorm gevaarlijk wanneer ze ingenomen worden, terwijl dat volgens mij meestal reuze meevalt. Over een serieus gevaar, zoals de vlijmscherpe AH-messen van de spaaractie die heel veel snijwonden hebben opgeleverd (althans in mijn omgeving), hoor je nooit iemand…”
De ziekenhuisapotheker bracht me in contact met een bevriende, vrij gevestigde collega, die bereid was met mij het plan uit te voeren.
Na wat gesprekken en onder­tekening van een contract waarin o.a. alle inspectie-eisen stonden (zoals: “In geval van tentoon­stelling dient de kunstenares ervoor te zorgen en is zij er verantwoordelijk voor dat de geneesmid­delen niet door kinderen, verslaafden of anderen kunnen worden weggenomen”), kon ik gaan verzamelen. “Apotheker staat de kunstenares toe om uit de afvaltonnen voor retour gebrachte geneesmiddelen medicijnstrips te selecteren ter toepassing in het beoogde kunstwerk.” Elke twee weken fietste ik aldus naar de betreffende apotheek, ‘dook’ daar in de afvaltonnen en verliet na controle (verwijderen opiaten) met een doos vol pillen het pand. Ik vond het een onaangename bezigheid, maar leerzaam was het wel: wat een hoop medicijnen worden er weggegooid!
Bijwerkingen
Voortvarend ging ik met de medicijnen aan de slag. Het eerste werkje, eigenlijk een proef, was eind 2016 gereed en werd geselecteerd voor het 40x40cm project van galerie Tuur in Venlo. Daar moest men lachen om mijn voorzichtigheid en angst dat er iemand aan de pillen zou gaan zitten, maar voor de zekerheid werd m’n werk zo hoog mogelijk opgehangen.
Mijn bezorgdheid bleek overigens niet geheel onterecht. Contact met de juridische helpdesk leerde dat ik door het contract te ondertekenen wel degelijk aansprakelijk zou zijn in geval van enige calamiteit. “De ondertekende overeenkomst met de apotheker is een bindend document.”  
Er waren ook oplossingen: “Daardoor is het raadzaam om in geval van tentoonstelling (en in het geval van verkoop) eenzelfde contract op te stellen om de verantwoordelijkheid door te geven en af te dragen aan de nieuwe eigenaar/beheerder van het werk.”
Hoe langer ik me in de materie ging verdiepen, hoe meer vragen een en ander op begon te roepen: in hoeverre ben ik verantwoordelijk voor de onbezonnen (illegale) daden van anderen? Zijn het nog steeds geneesmiddelen? Of is het niet langer een verzameling medicijnen maar een kunstwerk (en valt het daarmee onder andere regelgeving)? Mag ik het werk verhandelen? Kan ik het werk tentoonstellen in het buitenland?
Hoewel ik deze zomer het thema omtrent medicijnen wil afsluiten met het laatste werk (in opdracht), gaat mijn zoektocht naar de antwoorden voort.

Met dank aan de medische inspectie en de apothekers, die zich mogelijk niet in alles kunnen vinden, maar me wel zo ontzettend vriendelijk, belangeloos en open-minded hebben geholpen bij dit project.

Dit werk gaat over het dagelijkse ritueel, en het vertrouwen dat het leven valt bij te sturen, in onze huidige tijd en plaats. Voor dit werk gebruikte ik lege blisters van mezelf, m’n ouders en iedereen die enthousiast begon bij te dragen.


Lifelines
| © 2018 | (verkocht)

Het vervolg op ‘Never Unhappy Again’. Nadat ik het pad bewandeld had om de medische inspectie en apothekers in het verhaal te betrekken, ontstond Lifelines. Dit werk bestond eerst alleen uit witte pillen in blister. Het werk is opgebouwd uit een raster van herhaling. De witte pillen staan voor ‘rust, reinheid en regelmaat’ van pilgebruik. Net als bij ‘Never Unhappy Again’ speelt de toevoeging van rood een belangrijke rol, omdat rood de kleur van het leven is, de passie, liefde, dood.


Vending machine| © 2018

Vending machine gaat over de actualiteit van complexe medische proble­matiek. Voor elke kwaal is een oplossing, maar de werking van de medicijnmix wordt hierdoor steeds minder voorspelbaar.


(proef) Mandala | © 2017

Een Mandala, ook ‘levenswiel’, wordt gebruikt in rituele ceremonies. Het geometrische patroon is een verwijzing naar de kosmos. Mandala’s staan symbool voor de zoektocht naar innerlijke rust en mentale stabiliteit.
Deze Mandala was een proef, bedoeld als oefening voor een groter exemplaar.


Look-Out
(vooruitzicht) | © 2018 | (verkocht)

‘Look-out’ of ‘Vooruitzicht’ gaat over het perspectief dat door medicatie geboden wordt, zowel op individueel als maatschappelijk niveau.
Medicalisering brengt ons bij het spanningsveld: genezen of verbeteren? Heel wat medicatie wordt ontwikkeld voor de behandeling van ziekten, maar blijkt ook positieve effecten te hebben bij gezonde mensen. Hoe ver gaan we?


Vanity
| © 2019

Over medicalisering en de maakbaarheid van ons uiterlijk.
Vanity is gemaakt met een 3D-pen en bestaat uit medicijnblisters en plastic.

Het kruis van de Rozenkrans. Prachtige foto van Benno Neeleman.

Rosary/Rozenkrans (wetenschap is de nieuwe religie) | © 2019 | 40 x 80 x 7 cm.



Holy Water | © 2019 | tweeluik
Van Lourdeswater tot supermarktschap; de verheerlijking (en commerciële belang) van gezondheid.
leuk om erbij te lezen: dit artikel uit de Volkskrant (wel helemaal uitlezen)
en, van recenter datum: dit artikel uit het Fd.



Luxury Gift | © 2019 | 24 x 35 x 5 cm.
Gezondheid is onbetaalbaar. Plus: de macht van de farmaceut.
Mandala van medicijnen | © 2019 | 70 x 70 x 5 cm.
Dit werk is gemaakt in opdracht van apotheek 'Het Oude Land' te ‘s-Gravenzande.

Duurzaamheidscafé 5|7|18
5 juli 2018 was er een Speciaal Duurzaamheidscafé in het Marikenhuis te Nijmegen, waar mijn medicijnenwerk werd getoond. Tijdens deze avond, georganiseerd door Green Capital Challenge 'zorg & bewegen', werd er aandacht gevraagd voor de vervuiling van het milieu door medicijngebruik.
Lees meer op Duurzaamheidscafé Nijmegen, Facebook of kijk op de site van het Marikenhuis
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Artikel over de medicijnkunst in het eindejaarsnummer van het Pharmaceutisch Weekblad, dec. 2018.
Tekst Maarke Roelofs | Foto Benno Neeleman




de serie Medicijn en Maakbaarheid werd geëxposeerd in het weekend van 1 en 2 juni 2019
in het bijzondere Bartholomeuskerkje in Beek-Ubbergen.

boven: Flyer (voor/achter) bij expositie, juni 2019
onder: enkele fotootjes (waaronder een van de medicijn-kruisjes die werden verkocht tbv het kerkje)


De werken in deze serie zijn uitgebreid te zien in het portfolio op mijn site VLVI.NL
meer weten, opmerkingen, meedenken? Neem contact met mij op 06 27 161 775
of mail vanlieshout.visuele.ideeen@gmail.com

Also on Behance
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TAGS ~ pillen medicijnen blisterstrips geneesmiddel kunst geneeskunst art mixed media collage conceptueel verslaving serie reeks maakbaarheid human mens gezond gezondheid geneeskracht vertrouwen religie wetenschap legaal materie verboden wet wetgeving inspectie apotheker ziekenhuis ogen vooruitzicht toekomst vragen afval duurzaamheid lichaam humaan menselijk mens